Podział majątku a rozwód

Postępowanie rozwodowe z założenia uznawane jest za jedno z najbardziej stresujących wydarzeń w życiu człowieka. Zdarza się, że proces ciągnie się latami, a małżonkowie wyciągają na światło dzienne różne intymne szczegóły wspólnego życia, próbując tym samym jak najbardziej dopiec drugiej stronie. Kiedy w końcu zapadnie długo wyczekiwany wyrok rozwiązujący małżeństwo – można odetchnąć z ulgą. Ale zaraz! Przecież trzeba jeszcze podzielić wspólny majątek, a zatem raz jeszcze stanąć twarzą w twarz na sądowej sali z byłym małżonkiem. Klienci często pytają mnie czy jest możliwość, aby podział majątku przeprowadzić w ramach postępowania rozwodowego. Owszem, jest to możliwe – jednakże tylko po spełnieniu określonych warunków.

Zapraszam Państwa do lektury niniejszego artykułu.

Jak powszechnie wiadomo, wraz z zawarciem małżeństwa pomiędzy małżonkami powstaje z mocy ustawy małżeńska wspólność majątkowa  – co oznacza, że wszystko co zostanie przez nich nabyte w trakcie jego trwania, stanowi ich wspólny majątek wspólność majątkowa małżeńska – definicja. Wspólność ta ustaje wraz z orzeczeniem rozwodu. Kodeks Rodzinny i Opiekuńczy przewiduje również zakaz podziału majątku wspólnego w czasie trwania wspólności ustawowej. Natomiast, w oparciu o przepis art. 58 § 3 KRiO, możliwe jest dokonanie przez sąd podziału majątku wspólnego w ramach postępowania rozwodowego – pomimo braku ustania wspólności majątkowej małżeńskiej. A zatem skuteczność takiego podziału uzależniona jest od uprawomocnienia się trzonu wyroku rozwodowego.

Warunki przeprowadzenia podziału majątku w ramach postępowania rozwodowego

Zauważyć należy, iż w odróżnieniu od rozstrzygnięcia o władzy rodzicielskiej czy alimentach na rzecz małoletnich dzieci, rozstrzygnięcie o podziale majątku wspólnego stron nie jest elementem obligatoryjnym wyroku rozwodowego. Zgodnie z treścią wyżej cytowanego już przepisu, sąd na wniosek jednego z małżonków może w wyroku orzekającym rozwód dokonać podziału majątku wspólnego, jeżeli przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu. A zatem jako pierwszy warunek wskazać należy wniosek jednej ze stron postępowania rozwodowego. Wówczas podział majątku rozstrzygany jest przez sąd w procesie (a nie w postępowaniu nieprocesowym – jak ma to miejsce w przypadku odrębnego postępowania w tym zakresie).

Natomiast druga z przesłanek scharakteryzowanych w przepisie, tj. okoliczność, iż przeprowadzenie tego podziału nie spowoduje nadmiernej zwłoki w postępowaniu – nie została przez ustawodawcę wystarczająco dookreślona, dlatego też pomocne w tym zakresie może okazać się orzecznictwo. Co wobec tego rozumieć przez  pojęcie „nadmiernej zwłoki”?

Zgodnie ze stanowiskiem Sądu Najwyższego, wyrażonym w uchwale z dnia 13 stycznia 1978 roku (sygn. akt III CZP 30/77), „przeprowadzenie w wyroku rozwodowym podziału majątku wspólnego stron nie powoduje nadmiernej zwłoki postępowania nie tylko wtedy, gdy między stronami nie ma sporu co do składu i sposobu podziału tego majątku, lecz także wtedy, gdy wyjaśnienie spornych między stronami okoliczności, bądź też takich okoliczności, które sąd obowiązany jest ustalić z urzędu, wymaga przeprowadzenia postępowania dowodowego w ograniczonym przedmiotowo i czasowo zakresie”.

Co do zasady oznacza to, iż Sąd dążąc do szybkiego i bezproblemowego orzeczenia rozwodu, oczekuje od stron postępowania (małżonków) zgodnych stanowisk co do składu majątku wspólnego, ich wartości oraz sposobu podziału, tak ażeby wykluczyć konieczność prowadzenia skomplikowanego i długotrwałego postępowania dowodowego – czego efektem byłaby właśnie wspomniana na wstępie zwłoka.

Z powyższego wynika zatem, że nie ma szans na podział majątku w ramach postępowania rozwodowego w sytuacji, gdy strony są ze sobą poważnie skonfliktowane oraz niechętne do ustępstw, natomiast ustalenie wartości poszczególnych składników majątku, np. nieruchomości, wymaga przeprowadzenia dowodu z opinii biegłego. Sytuacja komplikuje się również w przypadku żądania ustalenia nierównych udziałów w majątku. Wtedy możemy być pewni, że sędzia orzekający w sprawie rozwodowej pozostawi nasz wniosek o podział majątku bez rozpoznania. Takie rozstrzygnięcie nie podlega zaskarżeniu.

 Częściowy podział majątku

Praktyka pokazuje również, że w przypadku kiedy rozwodzący się małżonkowie są zgodni w zakresie podziału tylko niektórych składników majątku, możliwe jest przeprowadzenie częściowego podziału majątku wspólnego. Składniki, które nie zostały podzielone podczas rozwodu będą przedmiotem odrębnego postępowania nieprocesowego, wszczętego osobnym wnioskiem. Nie są to jednak sytuacje częste, albowiem sądy okręgowe unikają orzekania w sprawach należących rzeczowo do kognicji sądów rejonowych.

Nie mniej jednak, dostrzec należy korzyści płynące z przeprowadzenia podziału majątku wspólnego w ramach jednego procesu rozwodowego. Rozwiązanie to pozwala na kompleksowe i szybsze uporządkowanie spraw osobistych i majątkowych pomiędzy dotychczasowymi małżonkami, a także w przypadku zgodnych stanowisk stron co do wzajemnych rozliczeń – jest zdecydowanie tańsze.

Opłata od wniosku o podział (niezależnie od tego czy wniosek został załączony do pozwu rozwodowego, czy inicjuje odrębne postępowanie nieprocesowe) jest stała i wynosi 1.000,00 zł. Natomiast, jeżeli do przedmiotowego wniosku strony załączą uzgodniony projekt podziału majątku – wymagana opłata to zaledwie 300,00 zł. Warto wziąć taką możliwość pod uwagę, tym bardziej jeżeli są widoki na ugodowe rozwiązanie tej kwestii. Nieoceniona w negocjacjach z drugą stroną może okazać się pomoc zawodowego pełnomocnika.

Jeżeli poszukują Państwo rzetelnego wsparcia prawnego, zapraszam do kontaktu. Adwokat Jelenia Góra – zadzwoń już dziś

Interesują Cię inne porady prawne? Jesteś z okolic Jeleniej Góry i potrzebujesz pomocy prawnej? Sprawdź też moje pozostałe wpisy na blogu.